ترنا برف نیست که با یک نگاه خورشید آب بشه ، حرف این بازی رو حسابه ، حکمت داره

 

•              دلیل انتخاب این نمایشنامه جیست ؟

 

دلیل انتخاب ترنا این بود که چندین سال پیش خدمت آقای دکتر داوود فتحعلی بیگی بودیم که تصمیم گرفتیم سری به بازی ترنا بزنیم. چون یک بازی آیینی مذهبی بود که از چندین سال پیش یک بازی ممنوعه به شمار می رفت. در ماه رمضان در شهرستان ری و باقرآباد بازی ترنا می انداختند و ما به آنجا رفتیم و چند سالی تحقیق کردیم . به من لطف کردند و توانستم با رفت و آمدهای مکرر ، به سلسله ترنا و ترنا بازی در تاریخ دست پیدا کنم. دو سال پیش می خواستم برای جشنواره آیینی سنتی کاری آماده کنم که با ایشان مشورت کردم و فرمودند کاری بساز که ترنا بازی در آن دخیل باشد . طرحی به ذهنم آمد و بعد از چند بار ویرایش ، یک طرح جامع از نمایش ترنا به دست آوردم . وقتی طرح خوب دست کارگردان باشد دنبال نویسنده می گردد . من رفتم سراغ دوست خوبم  سامان ناصری و ایشان نمایشنامه را نوشتند و متن را برای جشنواره آیینی سنتی فرستادیم . البته متن در جشنواره پذیرفته نشد . با خود دکتر فتحعلی بیگی که صحبت کردیم گفتند فرمت نوشته شده مناسب نیست . ما می خواهیم ترنا بازی را نشان بدهیم . آیین جوانمردی و دست گیری و مذهبی که در درون ترنا وجود دارد . در مرحله بازبینی مجدد، حامد آقایی اولین کسی بود که قرار شد بیاید و متن هنوز آماده نبود. سامان متن را بازنویسی کرد . آدمها به نمایش اضافه می شدند و ما به سامان می گفتیم پرسوناژها را اضافه کند . خلاصه نمایشنامه ترنا شکل گرفت. در جشنواره نظر همه را جلب کرد . ما می خواستیم آذر اجرا برویم که به دلایلی نشد . قول دادم که ماه رمضان اجرا کنم که در خدمت شما هستم اینک .

 

•              شما می توانستید در هر سالنی کار اجرا کنید . چرا محراب را انتخاب کردید ؟

 

اولا که محراب خانه بچه های استان تهران است و من بچه اسلامشهر هستم . سالن محراب بسیار حرفه ای است . یکی از سالن های خوب تهران است . یکی سنگلج است و دیگر این سالن . وظیفه من است برای استان تهران کار کنم . عزیزانی هم که با من کار می کنند رفاقتی آمدند جلو ولی من دعا می کنم که از خجالتشون در بیایم .نمایش های قبلی ما خیلی خوب فروش کردند . متاسفانه برای این اجرا خوردیم به ساعت بد اجرا .  وقتی تعداد تماشاگران را می بینم اشک در چشمم جمع می شود که چرا باید تعداد بازیگران من بیش از تماشاچی باشد و دلم گرفت .

 

•              در مورد تاریخچه ترنا برایمان بگویید ؟

 

تاریخچه ترنا یا بازی " ترنه " در لغتنامه دهخدا ، یک پارچه کنفی است که به صورت شلاق بافته می شود و در بازی از آن استفاده می شود . ترنا در زمان قاجار و شاه عباس بوده ولی اول بازی برمی گردد به زمان پهلوی که رضا شاه از فرنگ بر می گردد و کشف حجاب اتفاق می افتد و جلوی تکیه ها را می گرفتند و بیرق های مشکی را پایین می آوردند . ملت ایران علاقه شدیدی به آیین و مذهب خودشان و ائمه دارند . چند تا جوان دور هم جمع می شوند و به قهوه خانه های قدیمی می روند و شروع به عزاداری می کنند که کسی نباشد . یکی از چیزهای مهم این است که ترنا بازی برگرفته از نهضت عاشوراست . چیزی که نزدیک چهل منزل  اسیران را جمع می کنند و راه می برند تا خرابه شام . در این چهل منزل خیلی از عزیزان را با تازیانه راه بردند . شعارشان هم این بود که " یا حسین ما که نبودیم برای بچه های تو جان بدهیم . اینجا به نیت رقیه تو ما شلاق یا ترنا می خوریم . تو هم پیش خدای خودت از ما شفاعت کن . بازی ترنا نه کور شفا می دهد نه دنبال دروغ است . بستگی به دل و نیت آدمها دارد . خیلی ها در این بازی شفا گرفتند یا به نیت درونی شان می رسند . هنوز هم ما را دعوت می کنند می رویم بازی را می بینیم .

 

•              قواعد این بازی چیست ؟

 

خیلی پیچیده است . یک حاکم دارد و یک کار گزار و در قدیم قاپ می انداختند ولی الان نسبت به دعوت کار گزار و نوبتی که می آید غزل خوان و وزیر دارد و نوچه و نوخواسته اش را دارد و حکم را به او می دهند و بازی در خانواده آنها انجام می شود . بعد اتمام بازی می سپارند به کارگزار و او به مهمان بعدی حکم می دهد . این خیلی مهم است که این بچه ها بخواهند چه کار کنند . تا دم سحر ادامه داده می شود و به دستور کارگزار ترنا توقیف می شود تا افطار روز بعد . بازی بسیار شیرینی است . نمایش ما هم یک حس نوستالژیا دارد . جوانان آن موقع و مردهای آن دوره .

 

•              با توجه به کارهای قبلی تان ، کدام کار خودتان را بیشتر دوست دارید ؟

 

من همه کارهایم را دوست دارم ولی متاسفانه هیچ موقع چیزی که می خواستم نشد . به دلیل بی توجهی و کم مهری و از سر باز کردن . خیلی حرف دل دارم . دست همه درد نکند که کمک کردند .

 

•              شما از 17 بازیگر روی صحنه استفاده کردید . کارگردانی و مدیریت آن بسیار سخت است . در مورد این بفرمایید . نمی ترسید از کار با این همه بازیگر؟

 

سوال خوبی بود . من فقط بگویم خیلی سخت است 17 بازیگر همه باهم روی صحنه ایفای نقش کنند . و یک کارگردان . لطف خدا و بچه ها بوده و یک مقدار هم صبر من .

 

•              اگر بخواهید در یک جمله " ترنا " را تعریف کنید ، چه می گویید ؟

 

اون چیزی که تو این بازیه برف نیست که با یک نگاه خورشید آب بشه ، حرف این بازی رو حسابه ، حکمت داره .

 

•              حرف آخر

 

جا دارد از مدیر محترم سالن محراب آقای گله دارزاده ، دکتر داوود فتحعلی بیگی ، آقای شفیعی  مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی و پیمان شریعتی مسئول مالی و اداری مرکز و همه کسانی که دست به دست ما دادند تا این نمایش را اجرا کنیم . فقط می ترسم از اینکه خدایی ناکرده  خجالت زده این همه دوستان هنرمندی باشم که مرا یاری کردند . خواهش می کنم از مسئولینی که صدای من را می شنوند  که یک مقدار فراتر به این کار نگاه کنند . این کار 17 بازیگر و 27 نفر عوامل دارد . یک مقدار هوای ما را داشته باشند و مردم هم  خواهش می کنم تشریف بیاورند و کار را ببینند . این کار جواب خودش را پس داده .